Παιδική Βαρηκοΐα

γράφει η Μαρία-Μαρίνα Καραγιαννοπούλου, Λογοθεραπεύτρια

Ως παιδική Βαρηκοΐα ορίζονται γενικά οι διαταραχές της ακοής που παρατηρούνται στα παιδιά από τη γέννησή τους μέχρι τη σχολική ηλικία, ανεξάρτητα από την αιτία, τον τύπο και το βαθμό της βαρηκοΐας. Ο όρος όμως χρησιμοποιείται γενικά για να δηλώσει τη μεγάλου βαθμού νευροαισθητήρια βαρηκοΐα ή κώφωση στα παιδιά που προκαλεί καθυστέρηση ή αναστολή στην ανάπτυξη των ικανοτήτων ομιλίας και επικοινωνίας και επίκτητη ψυχοκινητική και πνευματική καθυστέρηση ή αναστολή στην ανάπτυξη των ικανοτήτων ομιλίας και επικοινωνίας (Ηλιάδης Θ., Μεταξά Σ., Ψηφίδη Α., 1993).

Είδη βαρηκοΐας :

Βαρηκοΐα αγωγιμότητας

Η βλάβη εντοπίζεται στο έξω και μέσω αυτί καθώς το ακουστικό μήνυμα που φθάνει στο έσω αυτί παρεμποδίζεται λόγω εμποδίου ή βλάβης και μειώνεται η ένταση του ήχου. Συνήθως είναι ιατρικά αναστρέψιμη. Μπορεί να οφείλεται σε υγρό στο μέσω αυτί, λοιμώξεις, κάκωση / τραυματισμό τυμπανικής μεμβράνης, στενό έξω ακουστικό πόρο, όγκο (καλοήθη ή κακοήθη), ατελή οστεογένεση, ωτοσκλήρυνση.

Βαρηκοΐα νευροαισθητήρια / αντιλήψεως

Η βλάβη εντοπίζεται στο έσω αυτί και υπάρχει παραμόρφωση του ήχου, ουσιαστικά υπάρχει δυσλειτουργία σε κάποιο όργανο του κοχλία ή στο ακουστικό νεύρο που καταλήγει στον εγκέφαλο. Μέχρι σήμερα δεν είναι ιάσιμη. Μπορεί να οφείλεται σε γενετικά αίτια, λοιμώδη νοσήματα (μηνιγγίτιδα, σύφιλη, τοξόπλασμα, ανεμοβλογιά), προωρότητα, χαμηλό βάρος γέννησης, περιγεννητική ασφυξία.

Μεικτού τύπου βαρηκοΐα

Συνυπάρχει βλάβη στο σύστημα αγωγής και στο σύστημα αντίληψης του ήχου, δηλαδή η βλάβη εντοπίζεται στο μέσω και έσω αυτί. Οφείλεται σε συνδυασμένες παθήσεις στο μέσω και έσω αυτί.

Βαθμοί βαρηκοΐας

15-30 dB = ελαφριά

31-50 dB = μέτρια

51-80 dB = σοβαρή

81-100 dB = πολύ σοβαρή

100 dB = Κώφωση


Μέσα αξιολόγησης και διάγνωσης της βαρηκοΐας

• Στη βρεφική ηλικία και πρώτη νηπιακή (νεογέννητο έως 30 μηνών) αξιολογείται η ανταπόκριση σε ακουστικά ερεθίσματα μέσω των κινητικών αντανακλαστικών (βλεφάρισμα, κούνημα ποδιών, μορφασμοί, στροφή κεφαλής προς την πηγή κάποιου ήχου, απόκριση σε απλές ερωτήσεις όπως ‘’πού είναι η μπάλα ‘’ δείξε 

τα πόδια σου’’). Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται δοκιμασίες όπως ανιχνευτική ακοομετρία, τυμπανομετρία και ομιλητική ακοομετρία.

• Σε ηλικία 30 μηνών έως 5 ετών χρησιμοποιείται η ομιλητική ακοομετρία και η παιγνιοακουομετρία.

• Σε ηλικίες άνω των 5 ετών μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι αξιολογητικές διαδικασίες ενηλίκων όπως προκλητά ακουστικά δυναμικά, ωτοακουστικές εκπομπές κ.λπ.

 

Πώς οι γονείς θα αντιληφθούν την ύπαρξη βαρηκοΐας

• Από την ηλικία 6 – 12 μηνών το παιδί δεν παράγει φωνούλες, δεν ενδιαφέρεται για παιχνίδια με ήχους.

• Γενικότερα δεν στρέφει το κεφάλι του προς την πηγή κάποιου ήχου, δεν τρομάζει κλείνοντας απότομα τα βλέφαρά του στο άκουσμα ενός απότομου και δυνατού ήχου.

• Δεν ανταποκρίνεται στο όνομά του.

• Προσέχει και παρακολουθεί εντατικά εκφράσεις και κινήσεις και μιμείται.

• Επιζητά την προσοχή με γρυλίσματα, κραυγές και γκρινιάζει.

• Καθώς μεγαλώνει, ζητά διαρκώς να του επαναλάβουν ρωτώντας «τι» .

 

Η λογοθεραπευτική παρέμβαση

Καθώς η ακοή αποτελεί σημαντικό κομμάτι στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας, ο Λογοθεραπευτής θα διαδραματίσει βασικό ρόλο τόσο στην αξιολόγηση όσο και στη βελτίωση της ακουστικής αντίληψης και κατανόησης και τέλος στην παραγωγή καταληπτής ομιλίας. Στα παιδιά με βαρηκοΐα παρατηρούνται γενικά : φωνολογικές και αρθρωτικές διαταραχές, αλλοιώσεις φωνηέντων, φτωχή χρήση ορθών γραμματικών και συντακτικών δομών, μικρού μήκους προτάσεις με βασική δομή, αργός ρυθμός ομιλίας, υψηλός τόνος φωνής, λάθη στον τονισμό κ.λπ.. Ο Λογοθεραπευτής μπορεί να αντιμετωπίσει αυτές τις δυσκολίες και επιπλέον να εκπαιδεύσει το παιδί στη χρήση των ακουστικών βοηθημάτων, να παρέμβει στην αποκατάσταση έπειτα από τοποθέτηση κοχλιακού εμφυτεύματος ή να χρησιμοποιήσει τη νοηματική γλώσσα και συστήματα εναλλακτικής και επαυξημένης επικοινωνίας για την αποτελεσματική επικοινωνία του παιδιού με το περιβάλλον.

Ο ρόλος της πρώιμης ανίχνευσης

Η καθυστέρηση στην ανίχνευση και παρέμβαση της βαρηκοΐας επηρεάζει σημαντικά την ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας του παιδιού, την αποτελεσματική επικοινωνία με το περιβάλλον, την ένταξη στο κοινωνικό περιβάλλον και γενικότερα τη μετέπειτα εξέλιξή του. Για το λόγο αυτό, είναι ιδιαίτερα κρίσιμο να αναγνωριστούν έγκαιρα οι πρώτες ενδείξεις της βαρηκοΐας ώστε να αντιμετωπιστούν έγκαιρα και κατάλληλα.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Ηλιάδης Θ., Μεταξά Σ., Ψηφίδη Α., (1993)” Διαταραχές ακοής και ομιλίας στα παιδιά, Αιτιολογία - Διάγνωση - Αντιμετώπιση”, Θεσσαλονίκη, University Studio Press.

• Ζιάβρα Ν., Σκευάς Α., (2009) “Ωτορινολαρυγγολογία Στοιχεία Ανατομίας Φυσιολογίας και Παθολογίας”, Θεσσαλονίκη, University Studio Press.