Η ειδική διαπαιδαγώγηση είναι έργο του ειδικού παιδαγωγού, ο οποίος καταρτίζει ένα εξατομικευμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα απόλυτα προσαρμοσμένο στις εκπαιδευτικές ανάγκες και τον προσωπικό ρυθμό μάθησης κάθε μαθητή, καλύπτοντας τις μαθησιακές δυσκολίες και αξιοποιώντας τις ικανότητες του παιδιού. Το εξατομικευμένο πρόγραμμα έχει σκοπό την πρόληψη, αξιολόγηση και αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών το οποίο σχεδιάζει και υλοποιεί ο ειδικός παιδαγωγός σε επιστημονική συνεργασία και με άλλους ειδικούς (εργοθεραπευτή- λογοθεραπευτή, ψυχολόγο, παιδοψυχίατρο).
Τα προγράμματα Ειδικής διαπαιδαγώγησης απευθύνονται σε μαθητές που εμφανίζουν :
• Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες
Δυσλεξία
Δυσορθογραφία
Δυσαριθμησία
Δυσγραφία
Δυσαναγνωσία
• Γενικευμένες Μαθησιακές Δυσκολίες, που παρουσιάζονται σε μαθητές είτε με νοητικό προφίλ χαμηλότερο του φυσιολογικού, είτε προέρχονται από διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια(πχ δίγλωσσο περιβάλλον ) ή έχουν φοιτήσει ελλιπώς εξαιτίας σοβαρών λόγων υγείας, κοινωνικών ζητημάτων και άλλων σοβαρών παραγόντων.
• Νοητική Καθυστέρηση (ελαφριά, μέτρια ή σοβαρή)
• Διαταραχές Λόγου & Ομιλίας
• Διαταραχές Όρασης & Ακοής
• Διαταραχές της Συγκέντρωσης και της Προσοχής (ΔΕΠ-Υ)
• Αναπτυξιακές Διαταραχές(φάσμα του αυτισμού)
• Κινητικές Ανεπάρκειες
• Δυσκολίες προσαρμογής
• Δυσκολίες συμπεριφοράς
Ο ρόλος του Ειδικού Παιδαγωγού :
• Η εκπαιδευτική αξιολόγηση όπου περιλαμβάνει τον εντοπισμό και προσδιορισμό των μαθησιακών δυσκολιών ενός μαθητή.
• Ο σχεδιασμός εξατομικευμένου προγράμματος παρέμβασης με συγκεκριμένους βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους.
• Η κατασκευή τυχόν εξειδικευμένου υλικού σύμφωνα με το μαθησιακό προφίλ ενός μαθητή.
• Η διαμόρφωση του περιβάλλοντος στο σπίτι και στο σχολείο ανάλογα με τις εκπαιδευτικές ανάγκες κάθε παιδιού.
• Η συνεργασία με την διεπιστημονική ομάδα( λογοθεραπευτής, εργοθεραπευτής, ψυχολόγος, παιδοψυχίατρος)για την ολόπλευρη αντιμετώπιση των δυσκολιών του κάθε παιδιού.
• Η συνεργασία και η συμβουλευτική των γονέων.
• Η συνεργασία με το σχολείο.
• Η εύρεση κινήτρων.
• Η αξιολόγηση της προόδου και του ρυθμού μάθησης του μαθητή.
Τι περιλαμβάνει ένα πρόγραμμα παρέμβασης ειδικής αγωγής;
Ανάλογα με τις ανάγκες του μαθητή περιλαμβάνει:
• Εκμάθηση φωνολογικής ενημερότητας.
• Διδασκαλία Ανάγνωσης και Ορθογραφίας.
• Ανάπτυξη και εμπλουτισμός λεξιλογίου.
• Κατανόηση ενός κειμένου.
• Εκμάθηση των γραμματικών και ορθογραφικών κανόνων.
• Εκμάθηση της θεματικής ορθογραφίας.
• Εξάσκηση στην παραγωγή, σύνθεση και ετυμολογία των λέξεων.
• Μεθοδολογία έκθεσης με ή χωρίς τη χρήση σχεδιαγραμμάτων καθώς και ασκήσεις Παραγωγής Γραπτού Λόγου.
• Διδασκαλία Περίληψης κειμένου, εξαγωγής των σημαντικότερων στοιχείων του περιεχομένου και εύρεσης πλαγιότιτλων ανά παράγραφο.
• Διδασκαλία τεχνικών για την κατανόηση και απομνημόνευση του περιεχομένου των κειμένων κλιμακούμενης δυσκολίας
• Εκμάθηση και εξάσκηση κοινωνικών δεξιοτήτων.
• Ενίσχυση των αντιληπτικών ικανοτήτων (μνήμη, σειροθετική ικανότητα, λογική σκέψη, οπτική αντίληψη) και εκμάθηση των γνωστικών εννοιών με τη χρήση ειδικών τεχνικών
• Εκμάθηση στρατηγικών και μεθόδων για την μελέτη των μαθημάτων του σχολείου με ένα πιο δομημένο τρόπο.
• Εφαρμογή προγραμμάτων τροποποίησης συμπεριφοράς με τη χρήση σχεδιαγραμμάτων και πινάκων επιβράβευσης με σκοπό την οριοθέτηση της συμπεριφοράς, την αύξηση της συγκέντρωσης και τη μείωση της υπερκινητικότητας.
• Ψυχολογική στήριξη του παιδιού για την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και ανάπτυξη του αισθήματος επιτυχίας.
• Στα μαθηματικά γίνεται διδασκαλία με σκοπό την αυτοματοποίηση των τεσσάρων βασικών πράξεων, εξάσκηση στους νοερούς υπολογισμούς, διδασκαλία τεχνικών για την κατανόηση και επίλυση προβλημάτων και εκμάθηση μεθοδολογίας για τη λύση μαθηματικών ασκήσεων.
Στα προγράμματα ειδικής αγωγής οι συνεδρίες γίνονται πιο ενδιαφέρουσες και διασκεδαστικές χρησιμοποιώντας διάφορες προσεγγίσεις:
• Εικονογραφικές μέθοδοι
• Κιναισθητικές δραστηριότητες
• Έξυπνα επιτραπέζια παιχνίδια
• Εξειδικευμένο γραπτό υλικό
• Εξειδικευμένα λογισμικά προγράμματα
• Δομημένες δραστηριότητες.
Ποιες οι σπουδές ενός ειδικού παιδαγωγού;
Οι ειδικοί παιδαγωγοί έχουν παρακολουθήσει και ολοκληρώσει το βασικό πρόγραμμα προπτυχιακών σπουδών τους σε ένα από τα παρακάτω ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα(Α.Ε.Ι.) στην χώρα μας:
• Στο «Παιδαγωγικό τμήμα ειδικής αγωγής» του πανεπιστήμιου Θεσσαλίας με έδρα το Βόλο επιλέγοντας κατεύθυνση δασκάλου ή νηπιαγωγού. Είναι το μοναδικό Πανεπιστημιακό από τα παιδαγωγικά τμήματα με αποστολή την κατάρτιση Ειδικών Παιδαγωγών.
• Το «Τμήμα εκπαιδευτικής και κοινωνικής πολιτικής» του πανεπιστημίου Μακεδονίας με έδρα την Θεσσαλονίκη εφόσον ακολουθήσουν προαιρετικά την κατεύθυνση «Εκπαίδευση ατόμων με ειδικές ανάγκες».
Οι απόφοιτοι των παραπάνω τμημάτων και κατευθύνσεων έχουν διδαχθεί μαθήματα που αναφέρονται στις εξής κατηγορίες των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και αναπηρίες:
ειδικές μαθησιακές δυσκολίες
νοητική καθυστέρηση
προβλήματα λόγου και επικοινωνίας
προβλήματα όρασης και ακοής
αυτισμό/διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή
προβλήματα συμπεριφοράς και συναισθηματικές διαταραχές
αντιληπτικοκινητικές/ψυχοκινητικές διαταραχές
κοινωνική και επαγγελματική ένταξη των ατόμων με ειδικές ανάγκες.
Επίσης, έχουν ολοκληρώσει υποχρεωτικά την πρακτική τους άσκηση σε δομές γενικής και ειδικής αγωγής.
Συνεπώς έχουν την επιστημονική δυνατότητα να ασχολούνται με την εκπαίδευση ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή αναπηρίες στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα ως εξειδικευμένο προσωπικό στην ειδική αγωγή με βάση την εξέλιξη των τεχνολογιών στην εκπαίδευση.
Έχουν την κύρια επαγγελματική ενασχόληση ως ειδικοί της διάγνωσης, αξιολόγησης, συμβουλευτικής , σχεδιασμού και υλοποίησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την ενίσχυση των ακαδημαϊκών, κοινωνικών, επικοινωνιακών, κινητικών δεξιοτήτων των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή αναπηρίες.
Είναι κατοχυρωμένοι με τον τίτλο ως «Δάσκαλοι της Ειδικής Αγωγής» με νόμιμα επαγγελματικά δικαιώματα όπου τοποθετούνται από το «Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων» σε:
• ειδικά δημοτικά σχολεία και νηπιαγωγεία
• σε τμήματα ένταξης των δημοτικών σχολείων,
• σε προγράμματα παράλληλης στήριξης
• σε προγράμματα παροχής διδασκαλίας στο σπίτι
• σε Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης Διάγνωσης και Υποστήριξης (Κ.Ε.Δ.Δ.Υ.), παλαιότερα ονομαζόμενα Κέντρα Διάγνωσης, Αξιολόγησης και Υποστήριξης (Κ.Δ.Α.Υ.)
• και τέλος καλύπτουν ανάγκες σε εργαστήρια ειδικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΕΕΚ)
Για περισσότερες και συγκεκριμένες πληροφορίες για τα παραπάνω ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα μπορείτε να επισκεφτείτε τις παρακάτω χρήσιμες ιστοσελίδες :
http://www.sed.uth.gr/index.php/gr/
https://www.youtube.com/watch?v=lUZnHI2wKwU
https://www.youtube.com/watch?v=HOdt4a4y084
http://www.uom.gr/index.php