Ανάπτυξη και βελτίωση προφορικού λόγου μέσω του παραμυθιού

Γράφει η Αφροδίτη Στέργιου, Λογοθεραπεύτρια 

Με τον όρο «παραμύθι» αναφερόμαστε στις λαϊκές διηγήσεις. Τα παραμύθια είναι μεγάλοι περιπετειακοί μύθοι, οι οποίοι σαν κέντρο έχουν τον άνθρωπο αλλά και μεταφυσικά και φανταστικά στοιχεία, όπως μάγισσες, δράκους, γίγαντες κ.ά.. Ό,τι είναι για την λογοτεχνία το μυθιστόρημα, είναι για την λαογραφία το παραμύθι. Υπάρχουν πολλά είδη παραμυθιών, όπως : τα μυθικά, τα αστεία ή σατιρικά, τα διηγηματικά κ.ά..

Λόγω της δομής του, το παραμύθι βρίσκεται πιο κοντά στα παιδιά. Η γλώσσα του είναι απλή, εκφραστική και άμεση που ταιριάζει στην ψυχοσύνθεση των παιδιών. Τα παραμύθια είναι πολύτιμα εργαλεία για τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τους ειδικούς. Μέσα από τα συγκεκριμένα κείμενα, τα οποία προκαλούν ευχαρίστηση στα παιδιά, μπορούμε να τα βοηθήσουμε να μάθουν ευχάριστα και διασκεδαστικά, αναδεικνύοντας παράλληλα τις δυνατότητές τους.

Η σημασία τους είναι μεγάλη διότι :

paramythi arthro 2


Επιπλέον, εμπλουτίζουν το λεξιλόγιο των παιδιών, καθώς ανακαλύπτουν την σημασία των λέξεων από τα συμφραζόμενα και μαθαίνουν καινούριες λέξεις που δεν έχουν ξανακούσει στο παρελθόν.

Βελτιώνουν την ικανότητα της διήγησης. Ακούγοντας το παραμύθι τα παιδιά είναι σε θέση να το διηγηθούν ξανά, είτε να δημιουργήσουν ένα δικό τους παραμύθι ή μια δική τους ιστορία με απλή ή πιο σύνθετη δομή.

Η αρχή και το τέλος του κάθε παραμυθιού (μια φορά κι ένα καιρό / έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα) συμβάλουν στον προσδιορισμό του χρόνου που πραγματοποιούνται τα γεγονότα. Με αυτόν τον τρόπο το παιδί μαθαίνει να χρησιμοποιεί σωστά τους παρελθοντικούς, παροντικούς και μελλοντικούς χρόνους.

Για να γίνει πιο κατανοητό θα αναλύσουμε ένα παραμύθι και θα δούμε πώς μέσω του παραμυθιού τα παιδιά μπορούν να βελτιώσουν τον προφορικό τους λόγο.

 

Ανάλυση του παραμυθιού

" Τα τρία γουρουνάκια " 

 

06 1Χρονική Αλληλουχία
Ξεφυλλίζοντας από την αρχή το παραμύθι, το παιδί καταλαβαίνει ότι πρώτα ο λύκος πήγε στο γουρουνάκι που είχε φτιάξει το σπίτι του με άχυρο, μετά πήγε στο γουρουνάκι που είχε φτιάξει το σπίτι του με ξύλα και στο τέλος πήγε σ’ αυτό που είχε φτιάξει το σπίτι του με τούβλα. Έτσι, χωρίς να ακούσει το παραμύθι και κοιτάζοντας μόνο τις εικόνες καταλαβαίνει την σωστή χρονική σειρά των γεγονότων.

Περιγραφική ικανότητα
Με την χρήση των εικόνων μπορεί το παιδί να περιγράψει τι κάνει ο λύκος, τι κάνει ή πως νιώθει το κάθε γουρουνάκι. Μέσω αυτής της διαδικασίας, βελτιώνεται η περιγραφική ικανότητα των παιδιών.

Ενίσχυση Διαλόγου
Αφού το παιδί ακούσει το παραμύθι, μπορούμε να κάνουμε διάλογο για τα γουρουνάκια ή τον κακό λύκο ή να διατυπώσουμε ερωτήσεις σχετικά με το τι έγινε ή με τα συναισθήματα του κάθε γουρουνιού. Με αυτό τον τρόπο, το παιδί καλλιεργεί το διάλογο και μαθαίνει να διατυπώνει σωστά ερωτήσεις.

Μνήμη
Στην πρώτη ακρόαση το παιδί είναι πιθανόν να μην θυμάται το υλικό που χρησιμοποίησε το κάθε γουρουνάκι για να φτιάξει το σπίτι του, αλλά ακούγοντάς το κι άλλες φορές στο τέλος καταφέρνει να θυμάται πολλά στοιχεία. Χρησιμοποιώντας το παραμύθι πολλές φορές, το παιδί βελτιώνει την μνήμη του.

Κριτική σκέψη
Τα παιδιά μπορούν να κρίνουν αν αυτό που έκανε ο λύκος ήταν καλό ή κακό κ.ο.κ.. Επίσης, μπορούν τα παιδιά να εκφράσουν τις δικές τους σκέψεις, απόψεις και συναισθήματα για το παραμύθι ή για τους ήρωες του παραμυθιού.

Συμπλήρωση κενών
Ενισχύουμε την δημιουργικότητα, τον αυθορμητισμό και τον αυτοσχεδιασμό του παιδιού. Διαβάζουμε το παραμύθι στο παιδί παραλείποντας ορισμένες λέξεις. Ζητάμε από το παιδί να συμπληρώσει τα κενά με λέξεις που ταιριάζουν. Ακόμη, διαβάζουμε το παραμύθι και ζητάμε από το παιδί να δημιουργεί μόνο του το τέλος του παραμυθιού.


ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΟΤΗΤΑ

είναι η ικανότητα του παιδιού να αντιλαμβάνεται ότι:

οι προτάσεις αποτελούνται από λέξεις,

(Ο λύκος πήγε πρώτα στο γουρουνάκι που έφτιαξε το σπίτι του

με τούβλα -->η πρόταση αυτή αποτελείται από 13 λέξεις)

οι λέξεις αποτελούνται από συλλαβές

(γουρουνάκι --> η λέξη αυτή αποτελείται από 4 συλλαβές) και

οι συλλαβές αποτελούνται από φωνήματα

(άχυρο --> η λέξη αυτή αποτελείται από 5 φωνήματα).