Τα συμπτώματα θεωρούνται πιο σοβαρά όταν έχουν διάρκεια στο χρόνο, ή όταν υφίσταται ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο συμπτωμάτων κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά από συγκεκριμένες οπτικές δραστηριότητες όπως το διάβασμα ή το γράψιμο. Αν υπάρχει υποψία προβλήματος, συνήθως βοηθάει να ληφθεί υπ΄ όψιν η παρουσία ή η απουσία συμπτωμάτων σε διαφορετικό περιβάλλον, διότι αυτό θα προϊδεάσει τη φύση του προβλήματος.

Για παράδειγμα, ένα παιδί που δυσκολεύεται να χρησιμοποιήσει τα μάτια του αποτελεσματικά στο διάβασμα, στο σπίτι μπορεί να αποφεύγει το διάβασμα και γι΄αυτό να μην εμφανίζει συμπτώματα που μπορεί να παρατηρηθούν από τους οικείους του.

Όμως τα συμπτώματα μπορεί να εμφανίζονται στο σχολικό περιβάλλον , όπου ο μαθητής υποχρεώνεται να συμμετάσχει σε δραστηριότητες που απαιτούν συνεχόμενο διάβασμα σε καθημερινή βάση. Τα ακόλουθα είναι συμπτώματα που αφορούν σε δυσλειτουργίες της όρασης που επηρεάζουν την εμφάνιση των ματιών. Αυτά τα συμπτώματα θα πρέπει να τραβήξουν την προσοχή του παιδιάτρου πριν από την παραπομπή του σε έναν ειδικό της όρασης γιατί μπορεί να χρήζουν ιατρικής παρέμβασης.

• Τα μάτια γυρίζουν προς τα μέσα ή προς τα έξω. Αυτό είναι αρκετά σύνηθες σε βρέφη μικρότερα των δύο μηνών, άλλα δε θα πρέπει να εμφανίζεται σε μεγαλύτερα παιδιά.

• Πρήξιμο, σακούλιασμα των βλεφάρων.

• Ερυθρότητα των ματιών ή των βλεφάρων.

• Επίμονο δάκρυσμα.

• Τα μάτια αλληθωρίζουν στο φως του ήλιου ή σε δυνατό φως.

• Συνοφρύωση ή στραβισμός όταν υπάρχει κοντινή οπτική επαφή με αντικείμενα. Τα ακόλουθα συμπτώματα συνιστούν συμπεριφορές που παρατηρούνται σε παιδιά που εμφανίζουν δυσκολίες με την όραση. Η παρουσία ενός ή περισσοτέρων από αυτά τα συμπτώματα σε συνδυασμό με φτωχή επίδοση στο σχολείο συνιστά την ανάγκη επίσημης οπτικής αξιολόγησης.

• Το παιδί συχνά αλληθωρίζει ή τρίβει τα μάτια του.

• Έλλειψη ενδιαφέροντος ή αποφυγή δραστηριοτήτων που απαιτούν στενή οπτική προσοχή.

• Αδεξιότητα, συχνά πέφτει πάνω σε πράγματα ή ρίχνει αντικείμενα, φτωχή κρίση ως προς την απόσταση των αντικειμένων, δυσκολία στο να ρίχνει σε ένα στόχο ή να πιάνει την μπάλα.

• Φτωχό γράψιμο, δυσκολία στο να μαθαίνει σωστό σχηματισμό γραμμάτων, συχνά σβησίματα, ακανόνιστα περιθώρια, δυσκολία στο να χρησιμοποιεί περιθώρια.

• Αντιστροφή γραμμάτων, αριθμών ή λέξεων. Αυτό είναι ένα συνηθισμένο μέρος της ανάπτυξης το οποίο εξαλείφεται στο τέλος της δευτέρας δημοτικού. Επίμονη σύγχυση στην αντιστροφή μετά τη δευτέρα δημοτικού ή ανικανότητα να αναγνωρίζει και να διορθώνει τις αναστροφές σε ένα μικρότερο μαθητή αποτελεί λόγο ανησυχίας.

• Δυσκολία στο να αντιγράφει από τον πίνακα ή γενική δυσκολία στη διαδικασία του γραψίματος. Παραλείπει γράμματα από τις λέξεις και λέξεις από τις προτάσεις, φτωχή οργάνωση ιδεών, μπορεί φωνητικά να συλλαβίζει αλλά δεν μπορεί να θυμηθεί αυτομάτως τον συλλαβισμό βασικών λέξεων.

• Δυσκολία με ανώτερες μαθηματικές έννοιες (π.χ. χρόνος, χρήμα)

• Ονειροπόληση, δυσκολία στη συγκέντρωση και στην παρακολούθηση, ειδικά κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης ή άλλων δραστηριοτήτων που απαιτούν οπτική προσοχή.

• Γέρνει το κεφάλι, καλύπτει ή κλείνει το ένα μάτι κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης.

• Κουνάει το κεφάλι για να ακολουθήσει τη σειρά που διαβάζει αντί να κουνάει τα μάτια ανεξάρτητα από το κεφάλι.

• Κρατάει επίμονα βιβλία ή εργασίες σε ασυνήθιστη στάση.

• Δυσκολία στο να ακολουθήσει τις σειρές του κειμένου. Παραβλέπει γραμμές ή λέξεις.

Τα παιδιά με μαθησιακά προβλήματα μπορεί να εκφράζουν παράπονα σωματικής ή οπτικής ενόχλησης τα οποία μπορεί να συνιστούν υφιστάμενη ελαττωματική όραση. Αυτό βέβαια είναι αρκετά ευμετάβλητο μιας και συχνά τα παιδιά όταν εμφανίζουν τα συμπτώματα για μακροχρόνια διαστήματα, δεν τα αναγνωρίζουν ως κάτι μη φυσιολογικό.

Η ακόλουθη λίστα συνιστά συμπτώματα που μπορεί να απαιτούν επίσημη οπτική αξιολόγηση.

• Συχνοί πονοκέφαλοι κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης ή μετά από αυτή.

• Πόνος στο μάτι ή κάψιμο.

• Θολή ή διπλή όραση .

• Δυσκολία στο να δει τον άσπρο πίνακα, τα γράμματα και άλλους οπτικούς στόχους από απόσταση.

• Λέξεις εξαφανίζονται ή πηδάνε όταν διαβάζει.

• Ναυτία ή ζάλη κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά το διάβασμα.

• Υπερβολική κόπωση στο τέλος της σχολικής ημέρας.

Πηγή: Kurtz, L.A. (2011)Visual Perception Problems in Children with AD/HD, AUTISM and Other Learning Disabilities.
Μετάφραση / Επιμέλεια: Καριώτη Αλεξάνδρα