Η πλατυποδία μπορεί να είναι συγγενής ή επίκτητη.

ΑΝΑΤΟΜΙΚΟΙ ΟΡΟΙ (γνωστή και ως επίκτητη πλατυποδία των ενηλίκων)
Η ποδική καμάρα προσομοιάζει με τόξο, το οποίο αναπτύσσεται στην εσωτερική πλευρά του πέλματος.

Δημιουργείται στην ηλικία των 12-18 μηνών, όταν το βρέφος αρχίζει και περπατά και ολοκληρώνεται στην ηλικία των 4-6 ετών.
Η ποδική καμάρα αποτελεί έναν εύκαμπτο ελαστικό σύνδεσμο, ζωτικής σημασίας για την εκβιομηχανική του ποδιού. Απορροφά ένα μεγάλο μέρος των κραδασμών που αναπτύσσονται κατά τη βάδιση, πριν αυτοί μεταφερθούν στον αξονικό σκελετό μας.

ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Η εύκαμπτη πλατυποδία, την οποία θα αναλύσουμε στο παρόν άρθρο, είναι συχνά οικογενής και σχεδόν πάντα τη συναντούμε και στα δύο πόδια. Συνήθως σχετίζεται με ήπιες στροφικές παραμορφώσεις των κάτω άκρων, καθώς και με συνδεσμική χαλαρότητα. Επίσης το αυξημένο σωματικό βάρος ενοχοποιείται πολλές φορές για την παρουσία της.

ΤΥΠΟΙ ΠΛΑΤΥΠΟΔΙΑΣ
Οι κυριότεροι τύποι πλατυποδίας είναι η εύκαμπτη ή χαλαρή και η δύσκαμπτη πλατυποδία.
Η εύκαμπτη πλατυποδία, όταν το παιδί στέκεται στις μύτες των ποδιών του, εξαφανίζεται.
Αν όμως η ποδική καμάρα δεν επανεμφανίζεται με τη στάση πάνω στα δάκτυλα του ποδιού, θα πρέπει να στρέψουμε τη διάγνωσή μας στη δύσκαμπτη πλατυποδία.
Αν και στο παρόν άρθρο δε θα αναλύσουμε την δύσκαμπτη πλατυποδία, επιγραμματικά αναφέρουμε ότι είναι πιο σπάνια και πιο σοβαρή μορφή πλατυποδίας. Τα κυριότερα αίτιά της είναι ο κάθετος αστράγαλός, ενώ παρουσιάζεται και μετά από κατάγματα της πτέρνας και του αστραγάλου, καθώς και σε χρόνιες λοιμώξεις του αστραγάλου.
Η δύσκαμπτη, δε, πλατυποδία χρήζει πάντοτε θεραπείας, καθώς είναι επώδυνη.

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ
Γυρίζοντας στην ανάλυση της εύκαμπτης πλατυποδίας, ο μικρός ασθενής προσέρχεται στο ιατρείο συνήθως χωρίς συμπτώματα, ενώ όταν η πλατυποδία είναι επώδυνη, ο πόνος εντοπίζεται στο τόξο της ποδικής καμάρας και στην πρόσθια επιφάνεια της κνήμης.
Κατά τη στάση πάνω στα δάκτυλα του ποδιού, επανεμφανίζεται η ποδική καμάρα.
Κατά την κλινική εξέταση ο ιατρός εξετάζει το πόδι, έτσι ώστε ν` αποκλείσει άλλες μορφές πλατυποδίας που απαιτούν θεραπεία όπως λ.χ. μια εύκαμπτη πλατυποδία, αλλά με δύσκαμπτο Αχίλλειο τένοντα ή μια δύσκαμπτη μορφή πλατυποδίας. Σε ποσοστό 25% υπάρχει και συμμετοχή των μυϊκών ομάδων του γαστροκνήμιου- υποκνημίδιου στην εύκαμπτη πλατυποδία.
Πάντα αξιολογείται η μείωση της ραχιαίας κάμψης του άκρου πόδα καθώς και ένας «σφιχτός» Αχίλλειος τένοντας.

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
Ο ακτινολογικός έλεγχος απαιτείται σε κάθε επώδυνη πλατυποδία. Η μέτρηση της γωνίας αστραγάλου-πρώτου μεταταρσίου (Meary`s angle), η γωνία κλίσης της πτέρνας, καθώς και η εκτίμηση της απόστασης του έσω σφηνοειδούς από το έδαφος μας βοηθάει να διαφοροδιαγνώσουμε μια εύκαμπτη πλατυποδία από άλλες σοβαρότερες καταστάσεις του άκρου πόδα, όπως ο κάθετος αστράγαλος ή η συνοστέωση των οστών του ταρσού. Επίσης μια ακτινογραφία του άκρου ποδός μπορεί να καταδείξει και ένα επικουρικό σκαφοειδές.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Οι γονείς θα πρέπει να ενημερωθούν από το θεράποντα ιατρό ότι η εύκαμπτη πλατυποδία είναι συχνή στα παιδιά και αποτελεί μια κατάσταση η οποία δεν προκαλεί προβλήματα στην ενηλικίωση.

Οι ασθενείς χωρίς συμπτώματα θα πρέπει να παρακολουθούνται. Οι ασθενείς με συμπτώματα ενθαρρύνονται να πραγματοποιούν διατατικές ασκήσεις των πελμάτων τους, ενώ τα ένθετα υποστήριξης της καμάρας και τα υποδήματα με πιο άκαμπτες σόλες, ανακουφίζουν, μεν, από τον πόνο, δε διορθώνουν, δε, την παραμόρφωση. Τα ένθετα πτέρνας UCBL βοηθούν σε προχωρημένες περιπτώσεις.
Ο Αχίλλειος τένοντας θα πρέπει να ελέγχεται λεπτομερώς, ώστε να αποκλειστεί η περίπτωση ρίκνωσής του. Σε αυτή την περίπτωση και επί μη ανταπόκρισης στις διατάσεις, έχει ένδειξη η χειρουργική θεραπεία. Αυτή συνίσταται σε επιμήκυνση του Αχίλλειου τένοντα ή της γαστροκνημίας.
Γενικότερα, η χειρουργική θεραπεία ενδείκνυται επί αποτυχίας της συντηρητικής θεραπείας.
Η οστεοτομία επιμήκυνσης της πτέρνας με ή χωρίς ρίκνωση των έσω μαλακών μορίων, ανακουφίζει τον πόνο, εις βάρος όμως του υπτιασμού / πρηνισμού.
Επίσης, άλλα είδη οστεοτομίας όπως αυτή της ολίσθησης της πτέρνας, η οστεοτομία ανοιχτής σφήνας του κυβοειδούς και η οστεοτομία κλειστής σφήνας του έσω σφηνοειδούς, έχουν δοκιμαστεί.

Κλείνοντας, να μην παραλείψουμε , στα πλαίσια της συντηρητικής αντιμετώπισης της εύκαμπτης πλατυποδίας, εκτός από τα ορθωτικά ή κάποιου είδους νάρθηκα και την πολύτιμη συνεισφορά της φυσικοθεραπείας στη θεραπευτική αντιμετώπιση.

Βασίλης Π. Τσιτσιβός
Ορθοπεδικός Χειρουργός
Επιστημονικός Υπεύθυνος Κέντρου Διημέρευσης και Ημερήσιας Φροντίδας αμεΑ «ΗΛΙΑΧΤΙΔΑ»