Για να το κατανοήσουμε αυτό καλύτερα, ας σκεφτούμε την φυσιολογική διαδικασία της κίνησης που χρειάζεται σε μια εργασία. Σκεφτείτε το να κλωτσάμε μια μπάλα ποδοσφαίρου, που εκ πρώτης όψης μοιάζει εύκολο. Αυτό απαιτεί έναν αριθμό γνωστικών, αντιληπτικών και κινητικών διαδικασιών, που λειτουργούν ταυτόχρονα. Για να ολοκληρώσει μια τέτοια εργασία το άτομο πρέπει πρώτα να κατανοήσει τον στόχο της εργασίας και έπειτα να αποφασίσει για τις απαιτούμενες κινήσεις. Σχηματίζοντας νοητικά μια εικόνα, δημιουργείται ένα σχέδιο το οποίο εκτελείται. Παίρνουμε την σωστή στάση, σχεδιάζουμε την ισορροπία, κινητοποιούνται οι απαραίτητοι μύες και λαμβάνουμε δράση. Όταν ένα παιδί μαθαίνει να παίζει με μια μπάλα πρέπει πρώτα να συλλάβει καλά την ιδέα του να κλωτσήσει.

Αυτό απαιτεί από το παιδί να σκεφτεί να ισορροπήσει στο ένα πόδι καθώς σηκώνει το άλλο στο κατάλληλο ύψος σε μια αρκετά κοντινή στην μπάλα θέση ώστε να την κλωτσήσει. Για να αναπτυχθεί αυτή η νοητική εικόνα πρέπει να ανατρέξουμε σε προηγούμενες εμπειρίες που παρακολουθήσαμε αυτή την κίνηση και σε άλλες αναμνήσεις που έχουν σχέση με το παιχνίδι με την μπάλα.

Δεύτερον, το παιδί πρέπει να σχεδιάσει ένα σχέδιο κίνησης ώστε να τοποθετηθεί στην σωστή θέση για να κλωτσήσει την μπάλα. Πρέπει να σταθεί μπροστά από την μπάλα ώστε να έχει καλή θέα της μπάλας και του σημείου που θέλει να την στείλει. Πριν την κίνηση απαιτείται και ισορροπία. Αυτό απαιτεί συντονισμό και οργάνωση. Περιλαμβάνει επίσης πρόβλεψη του τελικού αποτελέσματος.

Τρίτον, το παιδί πρέπει να ολοκληρώσει μια σειρά κινήσεων για να ολοκληρώσει την εργασία. Αυτό απαιτεί να σηκώσει το ένα πόδι καθώς το άλλο ισορροπεί και να επεκτείνει το σηκωμένο πόδι μπροστά με συγκεκριμένη δύναμη ώστε να κλωτσήσει την μπάλα στο επιθυμητό σημείο. Αυτό το τρίτο στάδιο είναι η εκτέλεση της εργασίας. Είναι η νοητική εικόνα, ο σχεδιασμός και η εκτέλεση που επιτρέπουν να αναπτυχθούν οι λειτουργικές ικανότητες. Στην δυσπραξία υπάρχει πρόβλημα στο να επεξεργαστούν οι πληροφορίες σε κάποιο ή και στα τρία στάδια.

Εν κατακλείδι, η δυσπραξία είναι η προβληματική ικανότητα να συλλάβουμε, να οργανώσουμε και να εκτελέσουμε μια κίνηση σκοπίμως. Δεν είναι οι κινητικές ικανότητες που επηρεάζουν την επίδοση, όπως στην εγκεφαλική παράλυση ή την μυϊκή δυσμορφία (αν και πολλά παιδιά με δυσπραξία έχουν χαμηλό μυϊκό τόνο ή υποτονία), αλλά είναι η προβληματική σύλληψη, ο σχεδιασμός και η εκτέλεση που επεμβαίνουν στον κινητικό συγχρονισμό. H δυσπραξία επηρεάζει περισσότερο τα αγόρια παρά τα κορίτσια. Οι αριθμοί αποκαλύπτουν ότι τα αγόρια είναι τρεις φορές πιθανότερο να οδηγηθούν σε αξιολόγηση, θεραπεία και ειδική διδασκαλία. Άλλες μελέτες δείχνουν ότι τα κορίτσια έχουν μεγαλύτερη ακρίβεια στις κινητικές τους δραστηριότητες ενώ τα αγόρια είναι πιο γρήγορα και λιγότερο ακριβή. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι φανερά στα παιδιά προσχολικής ηλικίας, με τα αγόρια να προτιμούν ελάχιστα το κινητικό παιχνίδι. Σε ένα παιδί με δυσπραξία είναι πιθανό αυτά τα χαρακτηριστικά να υπάρχουν σε πολύ μεγάλο βαθμό. Δεν μπορούμε να εντοπίσουμε όλα τα χαρακτηριστικά σε ένα παιδί με δυσπραξία γιατί καθένα έχει δικό του ατομικό προφίλ. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια σημάδια σε κάθε ηλικία που μπορεί να αναγνωριστούν.

Τυπικά είναι τα ακόλουθα χαρακτηριστικά :

• καθυστέρηση στο να αναπτύξουν φυσιολογικά κινητικά στάδια, π.χ. καθυστέρηση στο να περπατήσουν

• τα παιδιά με δυσπραξία έχουν δυσκολία στην ισορροπία και μπορεί να μην είναι ικανά να κάνουν αλματάκια ή να διατηρήσουν συνεχόμενες κινήσεις ώστε να πηδήξουν σωστά. Αυτό συνεπώς επηρεάζει την συμμετοχή τους σε παιχνίδια με μπάλα

• μικρή χωρική οργάνωση- ένα παιδί με δυσπραξία έχει την τάση να σκοντάφτει πάνω σε αντικείμενα εξαιτίας της ανικανότητάς του να υπολογίσει σωστά τις αποστάσεις.

• δυσκολίες σε παιχνίδια κατασκευών, π.χ. να παίξουν με τουβλάκια lego

• ακατάστατη σωματική εμφάνιση και δυσκολίες στο ντύσιμο και στο γδύσιμο.

• ανικανότητα να χειριστούν μαχαίρι και πιρούνι

• αν το παιδί πάσχει από λεκτική δυσπραξία δεν θα έχει κάνει ήχους όταν ήταν βρέφος

• τα παιδιά με δυσπραξία έχουν συνήθως βαρύ βηματισμό και μπορεί όταν κινούνται με ταχύτητα να μην περπατούν στις μύτες των ποδιών.

Τα χαρακτηριστικά είναι τα ακόλουθα:

• δυσκολεύονται να χειριστούν τα ρούχα τους, π.χ. να κουμπώσουν κουμπιά ή να δέσουν τα παπούτσια τους • ανικανότητα να αναλάβουν πράξεις που δεν μπορούν να δουν τα χέρια τους, π.χ. να χτενίσουν τα μαλλιά τους

• σκοντάφτουν συχνά

• δυσκολία στην γυμναστική, ιδιαίτερα στο σκοινάκι, σε παιχνίδια με μπάλα, στο κολύμπι, στα άλματα και στην ισορροπία

• πέφτουν πάνω σε πράγματα συχνά

• δεν τους αρέσει να παίζουν σε λούνα-παρκ

• δυσκολία να αποδώσουν σε δραστηριότητες όπως, να χρησιμοποιούν ψαλίδι, μαχαίρι ή πιρούνι.

• σύγχυση μεταξύ αριστερού και δεξιού χεριού

• χαμηλές επιδόσεις στην ζωγραφική και τις κατασκευές

• κακός γραφικός χαρακτήρας με πολλές αναστροφές και κακοσχεδιασμένα γράμματα

• το διάβασμα μπορεί να χειροτερεύει καθώς μεγαλώνει

• δεν ξεχωρίζουν οι λέξεις στην σελίδα

• δυσκολίες με τους αριθμούς

• κακό γραπτό περιεχόμενο

• έλλειψη προσοχής, δυσκολία στην συγκέντρωση

• μπορεί να είναι μοναχικό ή να διαταράσσει την ροή του μαθήματος

• δυσκολία να αντιγράψει κείμενο από βιβλίο σε πίνακα

• δυσκολία στην έκφραση

• μπορεί να επηρεαστεί η ικανότητά του να διαβάζει. Το παιδί μπορεί να γνωρίζει πώς να πει τα γράμματα αλλά να δυσκολεύεται στο να τα οργανώσει για να πει λέξεις

• ο τονισμός μπορεί να είναι ασυνήθιστος και ο ήχος να ακούγεται διακεκομμένος

• οι κοινωνικές ικανότητες μπορεί να είναι χαμηλές και το παιδί μπορεί να κάνει φιλίες με παιδιά νεότερης ηλικίας απ` αυτό

• το παιδί είναι πιο εκτεθειμένο στον σχολικό εκφοβισμό και μπορεί να χειραγωγείται από τα άλλα παιδιά

• ανικανότητα να γράψει γρήγορα και να διατηρήσει τον ίδιο ρυθμό με τους συμμαθητές του

• το διάβασμα δυσκολεύει. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας του μεγέθους της εκτύπωσης, τον όγκο της στην σελίδα και σε κάποιες περιπτώσεις της αντίθεσης μεταξύ της λευκής σελίδας και των μαύρων γραμμάτων

• μπορεί να είναι εμφανής και η αποδιοργάνωση, ιδιαίτερα όταν το παιδί προσπαθεί να καταλάβει τις διαφορετικές διαστάσεις ενός περίπλοκου χρονοδιαγράμματος με περισσότερα μαθήματα

• τα παιδιά με δυσπραξία μπορεί να έχουν δυσκολία στο να γράψουν ορθογραφία ή να θυμηθούν λεπτομερείς οδηγίες

• η γυμναστική περιλαμβάνει περισσότερο ομαδικά παιχνίδια τα οποία μπορεί να αποδειχθούν προβληματικά εξαιτίας του ότι απαιτούν χωρική οργάνωση και ανταγωνιστικό πνεύμα

• η σχεδιαστική τεχνολογία με το θέμα των τριών διαστάσεων μπορεί να επηρεαστεί λόγω της χαμηλής χωρικής οργάνωσης

• δυσκολία στο να κρατούν σημειώσεις από τον πίνακα • η αργοπορία στο γράψιμο έχει σαν αποτέλεσμα να έχουν μεγάλο φόρτο εργασίας για το σπίτι, κάτι που γίνεται χειρότερο στο γυμνάσιο και στο λύκειο, όπου και μεγαλώνουν οι απαιτήσεις για δημιουργικό γράψιμο. Τέλος, τα παιδιά με δυσπραξία έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση, κάτι που επηρεάζει τις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις και τις σχέσεις τους με τους άλλους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Addy L.(2003) How to Understand and Support Children with Dyspraxia