Επιλέγεις ή σε επιλέγουν εκείνοι με τους οποίους έχεις κάτι κοινό. Συγκεκριμένα ενδιαφέροντα όπως ο αθλητισμός, η μουσική, η μόδα, τα παιχνίδια στον υπολογιστή κ.τ.λ. μπορούν να φέρουν δύο μαθητές πιο κοντά στη δημιουργία μιας φιλίας. Επίσης, τα κοινά ενδιαφέροντα έχουν την δύναμη να ενώσουν σε ομάδες ακόμη και διαφορετικά άτομα μεταξύ τους. 

Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ δυσκολεύονται να ενσωματωθούν σε ομάδες, γεγονός που οφείλεται σε μία σειρά παραγόντων. Ένα βασικό πρόβλημα είναι η ανικανότητά τους να διαβάζουν τα σήαμτα και τα σημάδια της επιτυχημένης επικοινωνίας, σημάδια που οι περισσότεροι από εμάς καταλαβαίνουμε υποσυνείδητα.

Συνήθως, η ασυνήθιστη και διασκεδαστική συμπεριφορά των παιδιών με ΔΕΠ-Υ είναι μία πρώτη αιτία ενσωμάτωσής τους σε ομάδες. Πολύ σύντομα, όμως, αυτή η ενσωμάτωση αρχίζει να υποχωρεί, με τον αποκλεισμό από τα ομαδικά παιχνίδια και τις συνομιλίες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση. 

Οι γονείς, συνήθως, ενδιαφέρονται περισσότερο για το πόσο καλά το παιδί τους είναι σε θέση να κοινωνικοποιηθεί παρά για τα ακαδημαϊκά του επιτεύγματα. Το αναγνωρίζουν ως ένα σημαντικό τρόπο ανάπτυξης της αυτοεκτίμησης και της ευτυχίας. Αυτή την εμπειρία του προβλήματος θα την έχουν συχνά. Σε πολλές περιπτώσεις το παδί θα αποκλειστεί από τις προσκλήσεις στις κοινωνικές συγκεντρώσεις άλλων παιδιών, ξεκινώντας ακόμη και από την ηλικία των 2 ετών. Οι προβληματικές σχέσεις με τα αδέλφια ίσως να εντείνουν το πρόβλημα.

Επικίνδυνες περιοχές

Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ συνήθως δεν συμβαδίζουν με τη χρονολογική ηλικία της ανάπτυξής τους. Μπορούν να επικοινωνούν καλύτερα με νεότερους ή μεγαλύτερους μαθητές. Είναι δύσκολο για τους γονείς να καταλάβουν γιατί το παιδί τους, παρότι έχει ευφράδεια λόγου και αισθάνεται άνετα με την παρουσία ενηλίκων, παρ'όλα αυτά εμφανίζει προβλήματα κοινωνικοποίησης στο σχολείο. Αντίθετα, ο έφηβος μαθητής με ΔΕΠ-Υ συνήθως εμφανίζεται ως ο καλύτερος βοηθός μαθητών στην πρωτοβάθμια τάξη.

Συγκεκριμένες δυσκολίες συμπεριφοράς που αναδύονται μέσα στην τάξη μπορεί να οφείλονται σε γεγονότα που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια του διαλείμματος ή σε γεγονότα που συνέβησαν την προηγούμενη ημέρα.

ΟΙ μαθητές είναι πολύ κτητικοί σχετικά με το θρανίο τους και τους χώρους αποθήκευσης. Ο προσωπικός χώρος ενός μαθητή είναι πολύτιμος. Μπορεί να συγκριθεί με την κρεβατοκάμαρά του στο σπίτι, όπου ο συνήθης κανόνας του είναι "παραμείνετε έξω". Όταν ένα παιδί κάθεται στην θέση ενός άλλου παιδιού, αυτό μπορεί να αποτελέσει μία σημαντική αιτία διαπληκτισμού, και που συνήθως σχετίζεται με ένα "απρόσεκτο" παιδί με ΔΕΠ-Υ. Το εκτοπισμένο από τη θέση του παιδί, που συνήθως πρόκειται για ένα ήσυχο και ως επί το πλείστον συνεργάσιμο και υπάκουο παιδί, μπορεί να αναστατωθεί σε τόσο μεγάλο βαθμό που έχασε τη θέση του, με αποτέλεσμα να εκδηλώσει μία ασυνήθιστη επιθετική συμπεριφορά. Η εξομάλυνση αυτής της κατάστασης μπορεί να διαρκέσει αρκετά. Σε αυτήν την περίπτωση η πιο απλή λύση είναι να υπάρχει ένα σχέδιο κατανομής των θέσεων, το οποίο θα πρέπει να τηρείται αυστηρά.  

Το ίδιο ισχύει και για τους χώρους αποθήκευσης. Θα πρέπει να εποπτεύονται είτε από το προσωπικό του σχολείου είτε από τους μεγαλύτερους μαθητές. Είναι γεγονός ότι οι σχέσεις των παιδιών μεταξύ τους είναι ιδιαίτερα πολύπλοκες και είναι συνήθως δύσκολο να κατανοηθούν από τους ενήλικες. Τα παιδιά ναι μεν έχουν μια σαφέστερη αντίληψη αυτών των σχέσεων, αλλά ακόμη και αυτά δυσκολεύονται να εξηγήσουν πλήρως γιατί οι σχέσεις αποτυγχάνουν ή επιτυγχάνουν. Τα παιδιά μπορούν να γίνουν φίλοι ή εχθροί μέσα σε λίγα μόλις λεπτά. Μπορεί να αντιπαθούν το ένα το άλλο στο σχολείο, αλλά το Σαββατοκύριακό να περνούν το χρόνο τους μαζί παίζοντας, ή ακόμη και να μοιράζονται οικογενειακά ταξίδια.

Αυτές οι ξαφνικές και σημαντικές αντιφάσεις είναι σε θέση να προκαλέσουν προβλήματα στους γονείς. Ο ενθουσιασμός τους που το παιδί τους έχει κάνει έναν φίλο, θα τους προτρέψει στο να προσκαλέσουν και άλλα παιδιά στο σπίτι για ένα γεύμα ή για το Σαββατοκύριακο. Αυτήν την πράξη θα πρέπει να την αξιολογήσουν πολύ καλά πριν την πραγματοποιήσουν και να συγκρίνουν τα υπέρ και τα κατά. Επικίνδυνες θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν και οι επισκέψεις ανταπόδοσης, εκτός και αν η άλλη οικογένεια γνωρίζει και κατανοεί τη φύση του τρόπου εκμάθησης ΔΕΠ-Υ. Το ίδιο ισχύει και για τα πάρτι ή τις διακοπές του παιδιού μαζί με τους φίλους του. Σίγουρα όλα τα παιδιά χρειάζονται ενθαρρυντικές σχέσεις. Οι έφηβοι, όμως με ΔΕΠ-Υ χρειάζονται ιδιαίτερη καθοδήγηση από τους ενήλικες, ιδιαίτερα όταν έχουν να αντιμετωπίσουν προβλήματα που σχετίζονται με την ακαδημαϊκή και την κοινωνική προσαρμογή τους γιατί ο επιτυχημένος φοιτητής συνήθως είναι αυτός που λέει, "Είχα κάποιον που νοιαζόταν" ή "Κάποιος πίστευε σε μένα". 

Οι υποστηρικτικές σχέσεις αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της ακαδημαϊκής επιτυχίας και είναι εξίσου σημαντικές με τις εκπαιδευτικές στρατηγικές. Οι ισχυροί συναισθηματικοί δεσμοί μεταξύ ενηλίκων και παιδιών παρέχουν τη ζώνη ασφαλείας στην οποία μπορούν να εξερευνηθούν η αποτυχία και οι φόβοι.Σε αυτή τη ζώνη ασφαλείας ουσιαστικά σχεδιάζεται και ο τρόπος αντίδρασης σε προβληματικές καταστάσεις, όπου μπορούν να καλλιεργηθούν και να ενθαρρυνθούν τα κίνητρα. 

Η κοινωνικοποίηση ίσως να αποτελεί το πιο δύσκολο σχολικό θέμα. Παρόλο που δεν υπάρχουν συνήθεις μέθοδοι προετοιμασίας για την επιτυχή ολοκλήρωση του σχολικού πλαισίου, μερικοί βασικοί δείκτες παρατίθενται παρακάτω :

Για του γονείς 

• Αποθαρρύνετε όλες τις εμπορικές και χρηματικές συναλλαγές μεταξύ του παιδιού σας και των φίλων σας, ακόμη και των συγγενών των φίλων του.
• Ποτέ μην προσκαλείτε περισσότερους από τρεις φίλους στο σπίτι τη φορά, ανεξάρτητα από το πόσο θετικά μπορεί να νιώθετε για το παιδία σας.
• Εάν καλείτε φίλους διαφορετικών φύλων, βεβαιωθείτε ότι υπάρχει ίσος αριθμός αγοριών και κοριτσιών.
• Παρά τις πιέσεις σε εσάς και το παιδί σας να δημιουργήσετε σχέσεις και με άλλους μαθητές, να είστε εξαιρετικά προσεκτικοί όταν αποφασίσετε να πάρετε και έναν φίλο του παδιιού σας μαζί στις διακοπές. Αν δεν έχετε ιδιαίτερες σχέσεις με τον φίλο και την οικογένειά του, να έχετε υπόψη ότι μπορεί να προκύψουν παράγοντες που θα προκαλέσουν προβλήματα και θα καταστρέψουν συνολικά τη φιλία. 
• Ορίστε κανόνες για το πότε και πόσο αργά το παιδί σας επιτρέπεται να μένει έξω, του οποίους θα πρέπει να τηρείτε αυστηρά. Μην επηρεαστείτε από το παιδί και, έχοντάς το ως γενικόκανόνα, προσπαθήστε να διατηρήσετε τις ημέρες Κυριακή έως και Πέμπτη βράδυ όσο γίνεται πιο ξεκούραστες και χαλαρές, εκτός εάν υπάρχει οργανωμένη, δομημένη και κατάλληλα εποπτευόμενη δραστηριότητα. 

Για τους εκπαιδευτικούς :

• Να εντάσσονται το πολύ έως δύο παιδιά σε μια ομάδ, όπως επίσης και για κάθε ομαδική εργασία.
• Μην αφήνετε τα παιδιά να επιλέγουν μόνα τους τις ομάδες όσονα φορά αθλητικές δραστηριότητες, παιχνίδια παζλ κ.ά.
• Να επιθεωρείτε περιόδους, όπως το διάλειμμα ή το μεσημεριανό, ώστε να ελέγχετε και ενδεχομένως να κατευθύνετε τη θετική κοινωνικοποίηση του παιδιού σας.
• Μην επιχειρήσετε να επιβάλλετε φιλίες μεταξύ μεμονωμένων παιδιών. Αυτές θα συμβούν, αν είναι να συμβούν, από μόνες τους. Μερικές φορές τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ να παραμένουν μοναχικοί τύποι, ότι κι αν κάνουμε εμείς.
• Παιδιά που κοιτάζουν επίμονα ή τραβούν τα βλέμματα είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσουν προβλήματα. Αν και αυτό θα συμβεί περιστασιακά, εάν το παιδί αποτελεί σύνηθες ή εύκολο θύμα, αυτό θα πρέπει να σταματήσει. 
• Αναπτύξτε ένα πρόγραμμα πρόληψης Προσωπικής, Κοινωνικής Αγωγής και Αγωγής Υγείας στο οποίο θα μπορείτε να συζητάτε για θέματα εκφοβισμού, πίεσης από τους συνομιλήκους, καπνίσματος, χρήσης ναρκωτικών και σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης.

Εργοθεραπευτές και ΔΕΠΥ

 Η Εργοθεραπεία καλύπτει ένα ευρύ φάσμα παιδιών το οποίο περιλαμβάνει οπτικές, ακουστικές και κινητικές δυσκολίες, μαθησιακές και ειδικές μαθησιακές δυσκολίες καθώς και παιδιά με συναισθηματικές δυσκολίες. Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ η εργοθεραπεία τα βοηθάει μέσω δραστηριοτήτων βελτίωσης κινητικών και οπτικών δεξιοτήτων όσον αφορά τη γραφή, σε συνδυασμό με δραστηριότητες οπτικής αντίληψης, δραστηριότητες ελέγχου της στάσης του σώματος, και δραστηριότητες σχεδιασμού και οργάνωσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει ένας μικρός αριθμός μαθητών, οι οποίοι ίσως ποτέ να μην γράψουν καλά, εξαιτίας του τρόπου εκμάθησης της γραφής. Η διδασκαλία της γραφής από μικρή ηλικία είναι μια χρήσιμη επιλογή γι' αυτά. Όπως και με τους λογοθεραπευτές, η προσωπικότητα του εργοθεραπευτή και η εργασιακή του σχέση με το σχολείο και τους γονείς είναι εξίσου σημαντικές. 

Βιβλιογραφία : O' Regan F. (2013) How to ... teach and manage children with ADHD, U.K. LDA.