• η ικανότητα ανάγνωσης
• η ικανότητα σύνδεσης ήχου με γράμματα
• η οπτικοποίηση  των λέξεων
• δεξιότητες λεπτής κινητικότητας( για τη γραφή)

Τα στάδια της ορθογραφίας είναι πέντε :

1. Προεπικονωνιακό στάδιο (4-5 ετών). Τα παιδιά σε αυτό το στάδιο αντιλαμβάνονται ότι τα γράμματα μεταφέρουν ένα μήνυμα δίχως  να καταλαβαίνουν ότι τα γράμματα αναπαριστούν ήχους που ακούν. Συνδυάζουν άσχετα γράμματα, σύμβολα ή αριθμούς στο γράψιμό τους. Το μήκος μιας λέξης εξαρτάται από το μέγεθος του αντικείμενου π.χ. η λέξη γάτα, μπορεί να την γράψουν με  περισσότερα γράμματα ή σύμβολα από τη λέξη ποντικός επειδή η γάτα είναι μεγαλύτερο ζώο.
2. Ημιφωνητικό στάδιο(5-6 ετών).Τα παιδιά αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι τα γράμματα αντιπροσωπεύουν συγκεκριμένους ήχους. Αρχίζουν να γράφουν τουλάχιστον ένα γράμμα σωστό από τη λέξη με πιθανότερο το αρχικό γράμμα και συνεχίζουν με κάποια άλλα. Πολλές φορές μπορεί να γράψουν μέχρι 3 ή 4 σωστά γράμματα, σε σωστή ή λάθος σειρά μέσα στη λέξη.
3. Φωνητικό στάδιο (6 ετών). Σε αυτό το στάδιο τα παιδιά αντιλαμβάνονται την σχέση μεταξύ ήχου και συμβόλου και όταν γράφουν, καταβάλλουν προσπάθεια να αναπαραστήσουν όλους τους ήχους μιας λέξης με τη σωστή σειρά. Η επιλογή των γραμμάτων γίνεται με βάση των ήχο των γραμμάτων  και ίσως γράψουν ‘μλο’ αντί για ‘μήλο’.
4. Παραδοσιακή φάση (7-8 ετών). Πλέον σε αυτό το στάδιο αρχίζουν να χειρίζονται σωστά τους ήχους των συλλαβών και χρησιμοποιούν ένα φωνήεν σε  κάθε συλλαβή.( μήλο αντί μλο στο προηγούμενο στάδιο). Επίσης, είναι σε θέση να γνωρίζουν ποιες λέξεις είναι γραμμένες σωστά και ποιες λάθος αλλά εκείνες που έχουν ασυνήθιστη ορθογραφία και υπάγονται σε κανόνες, εξακολουθούν να τις γράφουν λάθος.
5. Παραγωγική ορθογραφία. Οι μαθητές γνωρίζουν να εφαρμόζουν βασικούς κανόνες ορθογραφίας (π.χ. τα ουδέτερα ουσιαστικά γράφονται με –ι στην κατάληξή τους όπως το τόπι, το παπί). Χρησιμοποιούν πολλαπλές στρατηγικές για να γράψουν μια λέξη άλλα πρέπει να εξασκηθούν  στο χειρισμό πιο σύνθετων και περίπλοκων κανόνων ορθογραφίας( π.χ. φίλος-φιλικός και άλλο φύλλο-εξώφυλλο)(Ιωάννης Σπαντιδάκης, 2004)

Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες περνούν από τις ίδιες φάσεις αλλά η ανάπτυξή της ορθογραφίας τους γίνεται σε διαφορετικούς χρόνους(ηλικία) και έχει διαφορετικό ρυθμό. Αυτό βέβαια δε σημαίνει πως αρκεί στα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες να δοθεί περισσότερος χρόνος για την ανάπτυξη των σταδίων της ορθογραφίας. Χρειάζεται να υπάρξει διαφορετική διαδικασία και δραστηριότητες που θα διευκολύνουν το παιδί να αναπτύξει τις δεξιότητες που είναι απαραίτητες για να βελτιωθεί η ορθογραφική του ικανότητα.

Η καθυστέρηση στην ανάπτυξη των σταδίων της ορθογραφίας σε συνδυασμό με την κακή διδασκαλία( ακατάλληλες δραστηριότητες, λανθασμένες μέθοδοι, ελλιπείς τεχνικές διδασκαλίας, πίεση από το περιβάλλον) μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την ειδική μαθησιακή δυσκολία που ονομάζεται δυσορθογραφία. Η δυσορθογραφία αφορά δυσκολίες μάθησης της ορθογραφίας και των κανόνων της και θα αναφερθούμε πιο αναλυτικά για το συγκεκριμένο θέμα στο επόμενο τεύχος…